جوشکاری آرگون (TIG): آموزش کامل از صفر تا صد

مقدمه

جوشکاری آرگون که به آن جوشکاری TIG (مخفف Tungsten Inert Gas) نیز گفته می‌شود، یکی از دقیق‌ترین و تمیزترین روش‌های جوشکاری است که از گاز آرگون به عنوان گاز محافظ استفاده می‌کند. این روش بیشتر برای فلزاتی مانند استیل، آلومینیوم، تیتانیوم، مس و منیزیم کاربرد دارد و در صنایع حساس مانند خودروسازی، هوافضا، صنایع غذایی و پزشکی استفاده می‌شود.
در این مقاله، با اصول اولیه جوشکاری آرگون، تجهیزات مورد نیاز، انواع تورچ‌ها، الکترودهای تنگستن، فیلرها، مقاومت جوش آرگون و در نهایت معرفی فروشگاه معتبر در این حوزه آشنا خواهید شد.

بخش اول: جوشکاری آرگون چیست و چگونه انجام می‌شود؟

جوشکاری آرگون یا TIG، یک فرایند جوشکاری قوسی است که در آن قوس الکتریکی بین یک الکترود تنگستن غیرمصرفی و قطعه کار ایجاد می‌شود. این قوس باعث ذوب شدن فلز پایه و در صورت نیاز فیلر (سیم جوش) می‌شود. گاز آرگون که به عنوان گاز بی‌اثر عمل می‌کند، منطقه جوش را در برابر اکسیداسیون و آلودگی‌های جوی محافظت می‌کند.

مزایای جوشکاری TIG:

•    کیفیت بالای جوش
•    ظاهر زیبا و تمیز
•    مناسب برای جوشکاری فلزات نازک
•    عدم تولید دود و جرقه زیاد

معایب:

•    سرعت پایین‌تر نسبت به سایر روش‌ها (مثل MIG)
•    نیاز به مهارت بالا
•    هزینه تجهیزات بیشتر

بخش دوم: انواع تورچ جوش آرگون

تورچ یکی از اجزای کلیدی در جوشکاری TIG است. این ابزار، جریان الکتریکی، گاز محافظ و گاهی فیلر را به محل جوش می‌رساند. تورچ‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که بسته به نوع کاربرد و جنس قطعه انتخاب می‌شوند.

1. تورچ آب‌خنک
در پروژه‌هایی با شدت جریان بالا یا زمان جوش طولانی، تورچ آب‌خنک استفاده می‌شود. این نوع تورچ از طریق یک سیستم خنک‌کننده جریان آب، از داغ شدن بیش از حد جلوگیری می‌کند.
2. تورچ هواخنک
تورچ‌های هواخنک ساده‌تر و سبک‌تر هستند و برای کارهای سبک تا متوسط مناسب‌اند. آن‌ها از هوای محیط برای خنک شدن استفاده می‌کنند و نیازی به سیستم خنک‌کننده ندارند.

بخش سوم: الکترود تنگستن در جوش آرگون

چرا تنگستن؟

در جوشکاری TIG، از الکترود تنگستن به عنوان عنصر اصلی ایجاد قوس استفاده می‌شود. این فلز به دلیل نقطه ذوب بسیار بالا (۳۴۲۲ درجه سانتی‌گراد)، حین فرآیند جوش ذوب نمی‌شود و می‌تواند قوس پایدار و متمرکزی ایجاد کند. تنگستن‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که تفاوت آن‌ها در ترکیب آلیاژی و عملکردشان در جریان‌های مختلف (AC یا DC) است.
برای شناسایی سریع و دقیق، الکترودهای تنگستن دارای کدهای رنگی هستند که هر رنگ، معرف نوع آلیاژ و کاربرد خاص آن نوع تنگستن است. در ادامه به معرفی رایج‌ترین انواع آن‌ها می‌پردازیم:

رنگ	نوع تنگستن	آلیاژ	ویژگی‌ها	کاربرد
سبز	خالص (WP)	100٪ تنگستن	شروع قوس راحت، عملکرد ساده، عمر کوتاه‌تر	مناسب جوشکاری آلومینیوم با جریان AC
قرمز	توریت شده (WT20)	2٪ توریوم	قوس پایدار، طول عمر بالا، پایداری در آمپر بالا	جوشکاری فولاد، استیل، مس (DC)
طلایی	لانتان دار (WL15)	1.5٪ لانتان	چندمنظوره، شروع آسان، مناسب جوش‌های دقیق	قابل استفاده برای فولاد و آلومینیوم
آبی	لانتان دار (WL20)	2٪ لانتان	قوس سرد، مناسب برای جریان پایین	کاربرد در استیل ضدزنگ، تجهیزات پزشکی
خاکستری	زیرکونیم دار (WZ8)	0.8٪ زیرکونیم	قوس نرم، جرقه کم، مناسب AC	مناسب جوشکاری آلومینیوم و منیزیم
بنفش	Rare Earth (E3)	ترکیبی از عناصر نادر خاکی	عملکرد همه‌جانبه، طول عمر بالا، شروع قوس عالی	مناسب برای اکثر فلزات و شرایط جوشکاری مختلف

نکات مهم:

•    الکترود سبز (WP) برای جریان متناوب (AC) در آلومینیوم و منیزیم استفاده می‌شود و برای DC مناسب نیست.
•    الکترود قرمز (WT20) یکی از پرکاربردترین انواع است، ولی به دلیل وجود توریوم باید هنگام سنگ‌زنی حتماً نکات ایمنی رعایت شود.
•    الکترود بنفش (E3) یکی از جدیدترین و همه‌کاره‌ترین انواع تنگستن است که برای کسانی که به دنبال عملکرد بالا در انواع جوشکاری هستند، انتخاب مناسبی است.

بخش چهارم: فیلر در جوشکاری آرگون

فیلر یا سیم جوش، ماده‌ای است که در فرآیند جوش برای پر کردن درز یا شکاف استفاده می‌شود. نوع فیلر بسته به جنس فلز پایه و شرایط جوشکاری انتخاب می‌شود.

مهم‌ترین انواع فیلرها:

  ER70S  پرکاربردترین فیلر برای جوش فولادهای کربنی. دارای درصد بالایی از سیلیکون و منگنز برای پاکسازی سطح جوش.
ER308L  برای جوشکاری استیل ضدزنگ 304 و 304L. حاوی کروم و نیکل.
 ER4043 و ER5356 برای جوشکاری آلومینیوم استفاده می‌شود. 4043 نرم‌تر است و دود کمتری دارد، درحالی‌که 5356 مقاومت بالاتری دارد.
ER316L مناسب برای استیل ضدزنگ نوع 316 که در محیط‌های خورنده کاربرد دارد.

نکات انتخاب فیلر:

•    تطابق با فلز پایه
•    خواص مکانیکی موردنیاز
•    مقاومت در برابر خوردگی
•    استاندارد AWS یا DIN

بخش پنجم: مقاومت جوش آرگون

یکی از مزایای مهم جوشکاری TIG، مقاومت بالای جوش نهایی است. این مقاومت به عواملی مثل نوع الکترود، فیلر، مهارت جوشکار، تنظیم دقیق جریان و کیفیت گاز محافظ بستگی دارد.

عوامل موثر بر مقاومت جوش:

•    تمیزی سطح جوش: چربی، روغن یا زنگ می‌تواند باعث حباب و ترک شود.
•    کنترل آمپر: آمپر بالا یا پایین ممکن است باعث ذوب ناقص یا سوختن قطعه شود.
•    زاویه صحیح تورچ: زاویه اشتباه می‌تواند توزیع حرارت را برهم بزند.
•    استفاده از فیلر مناسب: استفاده از فیلر نادرست باعث تضعیف اتصال جوش می‌شود.
•    خنک‌کاری بین پالس‌ها: جلوگیری از داغ شدن بیش از حد.

آزمون‌های سنجش مقاومت:

•    تست کشش
•    تست خم
•    تست ضربه
•    تست التراسونیک و رادیوگرافی

بخش ششم: خرید تجهیزات جوشکاری آرگون از منبع معتبر

برای داشتن جوش با کیفیت، استفاده از تجهیزات اصلی و مرغوب حیاتی است. بسیاری از تجهیزات متفرقه و بی‌کیفیت باعث بروز اشکال در جوش و حتی خطرات ایمنی می‌شوند.
فروشگاه جوش‌استور یکی از معتبرترین و تخصصی‌ترین منابع خرید تجهیزات جوشکاری در ایران است. این فروشگاه با سال‌ها تجربه در زمینه تأمین قطعات و لوازم جوشکاری، مجموعه‌ای کامل از برندهای معتبر داخلی و خارجی را ارائه می‌دهد.

جمع‌بندی

جوشکاری آرگون یکی از دقیق‌ترین و زیباترین روش‌های جوشکاری است که نیاز به ابزار تخصصی، مهارت و دانش فنی دارد. آشنایی با تورچ مناسب، انتخاب صحیح الکترود و فیلر و در نهایت استفاده از تجهیزات مرغوب می‌تواند تفاوت چشمگیری در کیفیت و دوام جوش نهایی ایجاد کند. در این مسیر، انتخاب یک منبع معتبر مانند جوش‌استور برای تهیه ابزار، گامی مهم به سمت جوشکاری حرفه‌ای و مطمئن خواهد بود.